Brabantse Maasstreek
De Maas en de Rijn komen in Nederland in het Gelderse Land van Maas en Waal heel dicht bij elkaar, uiteindelijk tot slechts één kilometer afstand bij de plaats Heerewaarden. Toch zijn het twee heel verschillende rivieren, en dat blijft zo tot het punt waar de Bergsche Maas onder de Biesbosch in het Hollands Diep stroomt. De Maas is een Ardennenrivier en de Rijn een qua afvoer bijna tien keer zo grote rivier met een groot Duits stroomgebied dat zelfs reikt tot aan gletsjers in de Zwitserse Alpen. Het water neemt dus mineralen mee uit verschillende gesteenten en zaden uit verschillende floradistricten. De Maas is dus ook ecologisch een eigen streek, niet alleen in Limburg, maar ook in Brabant.
De grootste parel in dat gebied is een oeroud cultuurgebied: Maasheggen. Het is het best bewaarde heggenlandschap van Nederland en ook van nationaal belang als genenbank-schatkamer voor grote aantallen bomen en struiken – en daarmee samenhangende biodiversiteit, van weidebloemen en klimplanten tot insecten.
Ecologisch tuinieren geeft mij veel plezier. In het voorjaar geniet ik van de citroenvlinders, dankzij de sporkehout die mijn zwager achter in de tuin heeft geplant.
Waar precies?
De streek begint tussen Maashees en Boxmeer, met een (arbitraire) overgang van de Limburgse naar de Brabantse Maasstreek. Hier bevindt zich het best bewaarde heggenlandschap van Nederland. De streek vervolgt stroomafwaarts, inclusief de Gelderse noordoever bij het Land van Maas en Waal, vervolgens tussen Den Bosch en het Gelderse Hedel door naar Heusden en Raamsdonkveer. Daar begint de Biesbosch, en daarmee de streek Laaglandrivieren, die zich ook voor een groot deel ten noorden bevindt. Het is een smalle streek, met ook een scherpe begrenzing aan de zuidkant – hoger liggende zandgronden die geen bescherming nodig hebben van rivierdijken. De streek, ten zuiden, noemen we de Brabantse Zandgronden.
Icoonsoorten van Brabantse Maasstreek
Alle rivierstreken hebben unieke natuurwaarden door één factor: periodieke overstroming – bijvoorbeeld tijdens hoogwaters in de winter. De Maas voert dan water aan met kalk dat is opgelost in de kalksteenpakketten van de Ardennen. Waar de rivier door moderne bedijking niet meer kan overstromen, is deze toevoer van kalk afgesneden en slaat met de jaren de verzuring steeds verder toe.
Als je je tuin tot een stapsteen wilt maken van uiterwaardnatuur is het daarom het overwegen waard om af en toe wat kalk te strooien. Het zal de genoemde soorten als duifkruid, beemdkroon, bosrank, heggenrank en de diverse kenmerkende struiken uit het heggengebied goed doen.
Een ander aandachtspunt voor ecologische tuinen in de buurt van belangrijke wilde bronnen van bomen en struiken is de herkomst van plantmateriaal. Het is belangrijk om te kiezen van plantgoed van autochtone herkomst. Dat voorkomt kruisbestuiving met gebiedsvreemde soorten en verspreiding van de zaden van gebiedsvreemde soorten – en helpt zo de belangrijke wilde populaties te beschermen (en zelfs te versterken).
Flora
Fauna
Wat betekent dit voor jouw tuin?
Alle rivierstreken hebben unieke natuurwaarden door één factor: periodieke overstroming – bijvoorbeeld tijdens hoogwaters in de winter. De Maas voert dan water aan met kalk dat is opgelost in de kalksteenpakketten van de Ardennen. Waar de rivier door moderne bedijking niet meer kan overstromen, is deze toevoer van kalk afgesneden en slaat met de jaren de verzuring steeds verder toe.
Als je je tuin tot een stapsteen wilt maken van uiterwaardnatuur is het daarom het overwegen waard om af en toe wat kalk te strooien. Het zal de genoemde soorten als duifkruid, beemdkroon, bosrank, heggenrank en de diverse kenmerkende struiken uit het heggengebied goed doen.
Een ander aandachtspunt voor ecologische tuinen in de buurt van belangrijke wilde bronnen van bomen en struiken is de herkomst van plantmateriaal. Het is belangrijk om te kiezen van plantgoed van autochtone herkomst. Dat voorkomt kruisbestuiving met gebiedsvreemde soorten en verspreiding van de zaden van gebiedsvreemde soorten – en helpt zo de belangrijke wilde populaties te beschermen (en zelfs te versterken).
Bloemenweide maken?
Reserveer hier Brabantse Maasstreek-streektuinmengsel
De inheemse kwekerij Cruydt-Hoeck heeft samen met Streektuinen.nl voor elk van de 25 streken een apart mengsel ontwikkeld van bloeiende kruiden die goed passen in de bewuste streek, en tot hun recht kunnen komen in tuinen.
Verhalen uit Brabantse Maasstreek
Wij willen heel graag meer verhalen gaan vertellen (in tekst en beeld) over icoonsoorten en andere unieke natuur per streek, over individuele streektuinen, en wellicht ook Streektuindagen organiseren waarbij jullie bij elkaar op bezoek kunnen gaan voor inspiratie. Meld dus vooral je tuin aan. Je kunt dan als je dat leuk vindt ook iets vertellen over jouw tuin!
Voeg jouw tuin toe aan Brabantse Maasstreek!
Door mee te doen voeg je een klein natuurgebiedje toe aan jouw straat, kun je vier seizoenen per jaar genieten van een levende tuin – en versterk je de unieke biodiversiteit van jouw streek, door een klein leefgebied te creëren voor kenmerkende planten en dieren.
Lokale initiatieven
- Ken jij een relevant lokaal initiatief? Laat het ons weten!
