Wadden en noordelijke duinstreek
Uniek aan de Wadden en noordelijke duinstreek zijn de duinvalleien met bijzondere bloeiende kruiden en struiken. Deze horen bij een kalkarme (maar niet kalkloze) zandige bodem en een klimaat met invloed van zee, maar ook van kleine hellingen die de ene plek droog en warm maken en de andere juist vochtig of koel. Door het hoge aantal bloeiende kruiden en de enigszins afgezonderde ligging komen er veel bestuivende insecten voor, waarvan sommige uniek zijn voor de streek.
Ecologisch tuinieren geeft mij veel plezier. In het voorjaar geniet ik van de citroenvlinders, dankzij de sporkehout die mijn zwager achter in de tuin heeft geplant.
Waar precies?
De noordelijke duinstreek begint vlak onder de plaats Bergen in Noord-Holland. Daar bevindt zich de ‘kalksprong’: een mineralogische grens tussen de kalkrijke duinen ten zuiden en de kalkarmere duinen ten noorden – die ook op het oog te zien is aan de lichtere kleur. De streek sterkt zich uit naar het noorden over de zandige gronden van de Friese en Groningse tot en met de duintjes van Rottumeroog.
Aan de binnenzijde van de waddeneilanden komt lokaal ook zeeklei voor, onder andere op Texel. Ecologische tuiniers daar kunnen ervoor kiezen hun inspiratie mede uit de streken van West-Friesland of de Friese en Groningse zeeklei te halen.
Icoonsoorten van Wadden en noordelijke duinstreek
Meest opvallende verschil ten opzichte van de andere duinstreken is het voorkomen van heidevelden, bestaande uit struikhei, dophei in de vochtiger delen, en soms nog flinke velden kraaiheide in de schaduw van grote bomen of de koelere noordhellingen van duinpannen. Maar de verdere kruidenriijkdom van de streek is veel groter.
Sommige van die kruiden doen het net als heide goed in een stikstofarm én kalkarm milieu, zoals het zandblauwtje – een prachtig bloempje voor zeer schrale gronden. Andere iconische bloeiende kruiden van de wadden en noordelijke duinstreek zijn onder andere rozenkransje, parnassia en rond wintergroen, die prachtige subtiele witte bloemen toevoegt aan de duinheide.
De noordelijke duinen zijn ook rijk aan tal van wilde rozensoorten. De duinroos is het meest kenmerkend, maar met onder andere de behaarde struweelroos, kale struweelroos, kleinbloemige roos, beklierde heggenroos, schijnegelantier, schijnkraagroos, schijnhondsroos en schijnheggenroos is het een imposante (maar helaas ook bedreigde) lijst.
Waddenbijen
Ook bijenliefhebbers kunnen hun hart ophalen in het gebied. Sommige unieke soorten, zoals de waddenhommel, zijn inmiddels helaas uitgestorven, maar voor bijvoorbeeld de waddenviltbij en waddenmetselbij zijn we nog niet te laat – en ook de ijszijdebij komt uitsluitend voor op de waddeneilanden en de duinstreek van de kop van Noord-Holland (tot en met het Zwanenwater, een bloemrijk duingebied bij Callantsoog). Woon je op Texel, dan maak je kans op de Texelse zandbij – en in de hele streek kun je met geluk soorten als de moshommel, kustbehangersbij of bijvoorbeeld de duinkegelbij aantreffen in tuinen met een ruim aanbod van streekeigen bloemen.
Iconische vlindersoorten voor de noordelijke duinstreek zijn onder andere de bonte worteluil en de erwtenuil.
Wat betekent dit voor jouw tuin?
Je woont in de noordelijke duinstreek waarschijnlijk op zandgrond, maar daarmee niet automatisch is het (iconische) duinmilieu. Zo kan de minerale samenstelling van je tuinbodem verschillen, net als de hoeveelheid licht en vocht.
Mocht je een leefmilieu willen maken voor lage bloeiende (noordelijke) duinplanten, zoals struikheide of zandblauwtje, is het goed om te weten dat die soorten een zonnige en zeer voedselarme omgeving nodig hebben. Gebruik dus vooral geen tuinaarde of andere mest. Is dit in het verleden wel veel gebeurd, dan kan het ook helpen te beginnen met een (bloemen)weide en die een paar keer per jaar te maaien en dat maaisel steeds af te voeren. Dan ontstaat vanzelf een schraal milieu, waarin bijvoorbeeld zandblauwtje gezaaid kan worden – maar ook veel andere bloeiende kruiden een plek kunnen vinden.
De noordelijke duinstreek is kalkarm, maar niet kalkloos. Met name de kenmerkende rozensoorten zijn afhankelijk van de aanwezigheid van een klein beetje kalk. Hoe verder de tuin van de zee verwijderd ligt, hoe kalkarmer het zand kan zijn (aangezien kalk door verzuring uitspoelt, en zijn oorsprong vindt in schelpengruis), Bij het planten van rozen, maar ook bijvoorbeeld meidoorns of wilde liguster kan het toevoegen van een klein beetje kalk de struiken helpen.
Wie zich wil richten op de unieke bijen van de streek: bijvoorbeeld de ijszijdebij houdt van zandblauwtje en witte klaver en de kustbehangersbij van onder andere zandblauwtje, gewone rolklaver en kattendoorn.
Bloemenweide maken?
Reserveer hier Wadden en noordelijke duinstreek-streektuinmengsel
De inheemse kwekerij Cruydt-Hoeck heeft samen met Streektuinen.nl voor elk van de 25 streken een apart mengsel ontwikkeld van bloeiende kruiden die goed passen in de bewuste streek, en tot hun recht kunnen komen in tuinen.
Voeg jouw tuin toe aan Wadden en noordelijke duinstreek!
Door mee te doen voeg je een klein natuurgebiedje toe aan jouw straat, kun je vier seizoenen per jaar genieten van een levende tuin – en versterk je de unieke biodiversiteit van jouw streek, door een klein leefgebied te creëren voor kenmerkende planten en dieren.
Tuinen in deze streek
Lokale initiatieven
- Tuinen van Texel
- Ken je een relevant initiatief in deze streek? Laat het ons weten!
