Twente
Als je kijkt naar een hoogtekaart van Twente, valt gauw op dat je een indeling kunt maken tussen West- en Oost-Twente. Het westelijke deel is lager en watert via de Regge af naar Salland. Het oostelijk deel ligt hoger en wordt gekenmerkt door een rug van noord naar zuid. Hier bevinden zich de meest oostelijke stuwwallen van Nederland. Pal daarachter meandert de Dinkel, net als de Regge een zijriviertje van de Overijsselse Vecht.
De stuwwallen van Twente verschillen geologisch van de stuwwallen van Salland. De laatste bestaan vooral uit grind en zand, terwijl in Twente naast zand en grind ook relatief veel oude kleilagen zijn meegestuwd door het ijs. Dat leidt ook weer tot een andere ecologie. In de noordelijkste stuwwal, bij Ootmarsum, stagneert regenwater, waardoor er ook verschillende kleinere beken door het landschap stromen, zoals de Mosbeek en de Springendalsebeek.
Tussen de beekdalen en stuwwallen bevindt zich een van de best bewaarde en meest biodiverse landschappen van de Nederlandse zandgronden. De wat rijkere bossen staan in het voorjaar nog massaal in bloei met onder andere bosanemoon en grote muur (soorten die elders op de zandgrondbossen verdwijnen door verzuring), in de natste delen komen heel lokaal nog bloemrijke hooilanden voor en lokaal is het Twentse coulissenlandschap bewaard, met kleine kavels gescheiden door houtwallen.
De oudste houtwallen en hakhoutbosjes zijn nog een schatkamer van wilde (autochtone) populaties bomen en struiken. In het westelijk deel van Twente bevinden zich ook grote hoogveenontginningen. Daar is sinds de ruilverkaveling minder overgebleven van het kleinschalige coulissenlandschap
Ecologisch tuinieren geeft mij veel plezier. In het voorjaar geniet ik van de citroenvlinders, dankzij de sporkehout die mijn zwager achter in de tuin heeft geplant.
Waar precies?
Het oostelijk deel van Twente laat zich geografisch makkelijk begrenzen door de Duitse grens, die daar ten noorden, oosten en zuiden ligt. De stuwwal van Ootmarsum loopt ten noorden ook een stukje door over de grens. Na een kleine onderbreking vervolgt deze vanaf Oldenzaal in de richting van Enschede. Ten westen van Vriezenveen, Almelo en Delden gaat de streek over in de streek Regge (en Sallandse Heuvelrug). Ten noordwesten ligt de Vechtstreek en ten zuidwesten de Achterhoek.
Icoonsoorten van Twente
Dankzij bewaarde oude houtwallen en hakhoutbosjes is Twente voor Nederland een belangrijk brongebied voor het behoud van autochtone bomen en struiken. Zo staan er lokaal nog wilde winterlindes (de noordelijkste bewaarde populatie van Nederland), en ook wilde appel, wilde mispel en wilde peer. Andere soorten waar in Twente nog wilde populaties van voorkomen zijn onder andere eenstijlige meidoorn, tweestijlige meidoorn, sleedoorn, hondsroos, viltroos, gewone vogelkers, wilde lijsterbes, Gelderse roos, wilde kardinaalsmuts, bosaalbes, kruisbes, hazelaar, veldesdoorn, rode kornoelje en boskriek (zoete kers).
Als icoonbij kunnen we voor Twente de noordelijke klaverzandbij aanwijzen. Dit is een zeer zeldzame bijensoort die een voorkeur heeft voor heidelandschappen, maar voor het voedsel afhankelijk is van vlinderbloemigen, waaronder in elk geval witte klaver. In het uiterste oosten van Twente komen ook de zeer zeldzame tormenzandtilbij en kleine bonte wespbij voor.
Bijzondere vlindersoorten van Twente zijn onder andere het bont dikkopje en het gentiaanblauwtje, die er leven op gevarieerde heideterreinen met klokjesgentiaan, hoge grassoorten en een ruim nectaraanbod van bloeiende kruiden.
Over grassoorten gesproken: een zeer sierlijk grasje dat in Twente nog voorkomt in natuurlijke graslanden en ecologisch beheerde bermen (op plekken met leemrijk zand of kalkrijke kwel), is bevertjes – een soort die in heel Nederland sterk achteruitgaat door overbemesting. Waar die soort nog voorkomt, vind je geheid ook een grote rijkdom van bloeiende kruiden, met in de wat vochtiger delen bijvoorbeeld grote ratelaar, gewone brunel en blauwe knoop – of een andere echte Twentse icoonsoort: de kleine valeriaan. In schrale wat drogere graslanden kun je in Twente bijvoorbeeld steenanjer, grasklokje en hondsviooltje tegenkomen.
Flora
Fauna
Wat betekent dit voor jouw tuin?
De Twentse natuur is van oorsprong stikstofarm, lokaal vrij kalkrijk – en kent sterke afwisselingen tussen nat en droog. Gebruik dus vooral geen tuinaarde, gazonmest en andere stikstofbronnen. Ook verschralend maaien (maaisel afvoeren) kan helpen de tuin stikstofarm te krijgen. Zeker in combinatie met het strooien van wat kalk kan dat de bloemenrijkdom ten goede komen.
Afhankelijk van de hoeveelheid zon en de lokale waterhuishouding zijn sommige tuinen beter geschikt voor droogteminnende kruiden en andere meer voor vochtminners – in beide gevallen kan dat prachtige resultaten opleveren, onder andere met bovengenoemde kruiden.
Voor je ecologische tuin heb je in Twente een keuze uit een zeer ruim aanbod aan streekeigen bomen en struiken met grote waarde voor ecologie. Let er dan wel op dat deze struiken zijn opgekweekt uit autochtone bron.
Bloemenweide maken?
Reserveer hier Twente-streektuinmengsel
De inheemse kwekerij Cruydt-Hoeck heeft samen met Streektuinen.nl voor elk van de 25 streken een apart mengsel ontwikkeld van bloeiende kruiden die goed passen in de bewuste streek, en tot hun recht kunnen komen in tuinen.
Verhalen uit Twente
Wij willen heel graag meer verhalen gaan vertellen (in tekst en beeld) over icoonsoorten en andere unieke natuur per streek, over individuele streektuinen, en wellicht ook Streektuindagen organiseren waarbij jullie bij elkaar op bezoek kunnen gaan voor inspiratie. Meld dus vooral je tuin aan. Je kunt dan als je dat leuk vindt ook iets vertellen over jouw tuin!
Voeg jouw tuin toe aan Twente!
Door mee te doen voeg je een klein natuurgebiedje toe aan jouw straat, kun je vier seizoenen per jaar genieten van een levende tuin – en versterk je de unieke biodiversiteit van jouw streek, door een klein leefgebied te creëren voor kenmerkende planten en dieren.
Lokale initiatieven
- Voorbeeld
