Ergens pal aan een ringvaart tussen klei en veen, omgeven door onder andere meidoorns, essen en natuurlijk knotwilgen, echte valeriaan en koninginnekruid staat een stolpboerderij waar nog een grote kolonie ringmussen leeft – een boerenlandvogel bij uitstek, die het groene erf deelt met Marjan Minnesma en haar familie.
Weet je wat ook een prachtige provincie is? Noord-Holland. Je denkt misschien snel aan grote steden als Amsterdam, aan Schiphol of aan intensieve landbouw, maar voor wie de ogen open heeft is er in Noord-Holland nog steeds meer te zien dan dat – en leeft er ook veel meer dan alleen mensen en onze gewassen.
Het is een landschap dat ooit gevormd is door zeewind, getijdegeulen en langzaam dichtgroeiende moerassen, met een afwisseling van duinruggen, zeeklei en laagveen. Die landschappelijke vormen werden vervolgens gepolijst door onder andere rietsnijders, extensief grazende koeien en wilgenknotters. Dat oeroude natuurrijke cultuurlandschap bestaat nog steeds, als je goed speurt naar het v-vormige silhouet van laagvliegende bruine kiekendieven, in het voorjaar je oren spitst om de eerste grutto’s te horen of in de zomer in rietkragen op zoek gaat naar de prachtige zwanenbloemen of de zeldzame heemst.
Net als bijvoorbeeld in Zuid-Holland, wordt Noord-Holland ook gekenmerkt door een lappendeken van de ecologische streken die wij als Streektuinen hanteren, soms gescheiden door niet meer dan een ringvaart met een dijk – of door de ‘kalksprong’ bij Bergen, een subtiel verschil in het kalkgehalte van het duinzand. Afgezien van dat intrigerende onderscheid tussen de twee duinstreken van Noord-Holland (de kalkrijke Hollandse duinen en de noordelijke duinstreek), kan je de rest van de provincie ook samenvatten onder de term ‘polderland’ – een plek waar zeeklei nooit ver weg is, en laagveen evenmin.
Ergens midden in dat gebied is een van de initiatiefnemers van Streektuinen geboren, getogen – en nog steeds wonend, in een voor Noord-Holland al even kenmerkende stolpboerderij. We hebben het over Marjan Minnesma, de directeur van Urgenda. En bij een stolp hoort een erf – of beter gezegd een tuin.
Afgelopen zomer gingen Marit en Rolf er op bezoek voor een nieuwe tuinvideo. (Artikel gaat verder onder de video.)
Het gezin van Minnesma vindt het prima om hun stukje grond te delen met andere soorten uit de buurt die ook een plekje zoeken, zoals egels, allerlei vlinders en een indrukwekkende kolonie ringmussen.
Die profiteren van het hechte struweel met grote hoeveelheden bessen en broeden er ook, onder andere in nestkasten tegen het huis. Ook de ringmus mag een streeksoort heten. Het is een boerenlandvogel, die vooral nog gevonden wordt in delen van Groningen, Friesland, het noorden van Overijssel en in Noord-Holland. Maar door schaalvergroting van het landschap en het verdwijnen van structuur van heggen, houtwallen en andere bosjes is deze poldervogel volgens de Vogelbescherming sinds 1990 helaas in aantal gehalveerd.
Minnesma roept op tot netwerk van streektuinen
Zoals we de ringmus kunnen helpen, kunnen we door heel Nederland heel veel soorten helpen: met de aanleg van minileefgebiedjes, die als groene stapstenen met elkaar zijn verbonden. Marjan Minnesma sluit dan ook af met een oproep: “Ik vind Streektuinen superbelangrijk. Als iedereen één vierkante meter onttegelt en daar inheemse planten in zet, dan heb je er een natuurgebied zo groot als de Veluwe bij. Dat is enorm. Dat kunnen mensen zich nauwelijks voorstellen.”
“Het maakt dus echt uit als jij jouw ene vierkante meter onttegelt en daar iets leuks in zet. En als iedereen in de buurt dat ook doet, dan heb je zo’n route waar al die beestjes langs kunnen migreren. Dat zou super zijn…”
Dat is helemaal de Streektuingedachte. Wij hopen dan ook dat de woorden van Marjan ook jou inspireren om verder te gaan. En we hopen dat deze nieuwe streektuinvideo, gemaakt door natuurfilmer Marit Daams, in het bijzonder mensen in West-Friesland, de Zaanstreek, de Beemster of waar ook in het gebied eraan herinnert dat de Hollandse polderlandschappen uniek zijn. En dat ook daar de unieke ecologie van de streek kan worden versterkt door deze welkom te heten in jouw tuin.
